Muỗi hành hại lúa là một trong những nỗi “ám ảnh” đối với người nông dân, đặc biệt là bà con đang canh tác lúa tại khu vực các tỉnh ĐBSCL. Theo báo cáo từ trung tâm BVTV phía Nam, vào vụ Đông Xuân 2016 – 2017, ở các tỉnh thuộc ĐBSCL đã ghi nhận trên 33.000 ha lúa bị muỗi hành, tỷ lệ gây hại lên đến 10-15%. Đặc biệt nhiễm nặng lên đến gần 16.000 ha và gây nhiều thiệt hại cho bà con nông dân.
Vì thế, thông qua bài viết dưới đây, Tây Đô JSC mong muốn mang đến nhiều thông tin bổ ích về bệnh bệnh muỗi hành trên lúa cũng như giới thiệu đến bà con một số thuốc đặc trị muỗi hành trên lúa hiệu quả.
Muỗi hành hại lúa: Triệu chứng và cách gây hại
Biểu hiện lúa bị muỗi hành
Các biểu hiện của cây lúa bị muỗi hành gây hại bao gồm:
- Cây lúa bị lùn: Cây lúa bị ảnh hưởng bởi muỗi hành thường phát triển thấp hơn so với cây lúa không bị tấn công.
- Đâm rất nhiều chồi: Muỗi hành đặc biệt thích đẻ trên cây lúa, gây ra sự gia tăng đột ngột trong số lượng chồi của cây.
- Phần thân hơi cứng: Thân cây lúa có thể trở nên cứng hơn bình thường do tác động của muỗi hành.
- Chiều ngang cây lúa nở to dần: Cây lúa có xu hướng trở nên to hơn theo sự tăng trưởng của ấu trùng muỗi hành bên trong.
- Lá lúa xanh thẫm, ngắn và dựng đứng: Lá cây lúa bị tác động bởi muỗi hành thường trở nên ngắn hơn và đứng thẳng, có màu xanh đậm hơn so với lá lúa bình thường.
- Có nhiều cọng lúa giống như cọng hành: Muỗi hành thường đẻ trứng trên bụi lúa, gây ra sự xuất hiện của nhiều cọng lúa như cọng hành, làm cho cây lúa trông kỳ lạ.
Nếu lúa bị có nhiều biểu hiện nêu trên thì tỷ lệ lúa bị muỗi muỗi hành rất cao. Bà con cần sớm có những phương án điều trị kịp thời để bảo vệ đồng lúa.
Cách gây hại của muỗi hành
Muỗi hành hại lúa – muỗi thường gây hại từ giai đoạn mạ đến cuối giai đoạn đẻ nhánh, trước khi có đòng.
Muỗi hành gây hại cho cây lúa thông qua cách đẻ trứng và tạo ra sâu non muỗi hành. Sâu non này di chuyển lên phần giữa của bẹ và thân cây lúa và sau đó xâm nhập vào đỉnh sinh trưởng của cây. Tại đây, sâu non cắn phá cây lúa và thải ra chất độc chứa trong nước miếng của chúng, dẫn đến sự phồng to của gốc bẹ cây lúa và bên trong rỗng. Đọt lúa bắt đầu phát triển bất thường, biến thành các ống giống lá hành, có màu trắng nhạt, rộng khoảng 1cm và dài từ 10 đến 30cm. Đầu của ống hành thường bị bít kín bởi mô lá tạo thành. Tép lúa bị hại không phát triển bông (gié), nhưng cây có thể mọc chồi mới để bù lại.
Đặc điểm sinh học của muỗi hành
Muỗi hành, loài gây hại cho cây lúa, có chu kỳ sinh học như sau:
- Trứng: Trứng của muỗi hành có hình dạng thon dài, khi mới đẻ có màu trắng, nhưng trước khi nở chuyển sang màu vàng. Chúng thường được đẻ rải rác trên lá thìa, phiến lá hoặc bẹ lá cây lúa. Trứng có thể được đẻ từng quả một hoặc thành từng nhóm 3-4 quả.
- Sâu non: Sâu non của muỗi hành giống như dòi, có thân dẹt, màu trắng sữa và dài khoảng 4-5mm. Giai đoạn ấu trùng của chúng kéo dài từ 3-4 tuổi. Mỗi chồi thường chỉ có một sâu non, và khi ống hành lớn lên, sâu non sẽ hóa thành nhộng.
- Nhộng: Nhộng của muỗi hành có màu hồng nhạt, trước khi vũ hóa chuyển sang màu đỏ, dài từ 2-4mm. Giai đoạn nhộng kéo dài từ 3-5 ngày, và cả sâu non và nhộng đều gây hại trong ống hành. Nhộng có khả năng di chuyển lên xuống trong ống hành. Khi sắp vũ hóa, nhộng di chuyển lên đỉnh của ống hành, sử dụng gai bụng để đục lỗ và chui một phần ra ngoài. Lúc này, nhộng lột vỏ để trở thành trùng (muỗi) và bay ra ngoài.
- Trưởng thành: Muỗi hành trưởng thành giống như muỗi nhà, với sải cánh dài khoảng 3-5mm. Muỗi cái có bụng màu đỏ nhạt, trong khi muỗi đực nhỏ hơn, màu nâu vàng, có 10 đốt râu. Muỗi hoạt động mạnh mẽ vào ban đêm, chủ yếu trong khu vực giới hạn do sức bay yếu, và chúng thường bị dẫn dụ bởi ánh sáng. Một con cái có thể đẻ từ 100-200 trứng. Vòng đời của muỗi hành (sâu năn) kéo dài từ 25-35 ngày.
Thuốc đặc trị muỗi hành trên lúa và những phương pháp phòng trừ khác
Thuốc đặc trị muỗi hành hại lúa
Trong trường hợp ruộng thường xuyên bị muỗi hành hại lúa, môi trường và điều kiện thời tiết thích hợp thúc đẩy sự phát triển của muỗi, dẫn đến tình trạng gây hại. Do đó, cần thực hiện việc thăm đồng thường xuyên để theo dõi tình hình. Để kiểm soát muỗi hành, có thể sử dụng bẫy đèn để theo dõi sự hiện diện của chúng. Nếu số lượng muỗi quá nhiều và gây hại nghiêm trọng cho cây trồng, có thể cần phun các loại thuốc trừ muỗi để giảm thiểu sự tác động của chúng.
Một số thuốc đặc trị muỗi hành hại lúa thuộc Tây Đô JSC, bà con có thể tham khảo:
- GOLD TADO 500EC: là một loại thuốc chuyên dùng để tiêu diệt côn trùng và sâu bọ như muỗi, kiến, và các dịch côn trùng, đặc biệt là những loài có kích thước lớn. Cơ chế hoạt động của GOLD TADO 500EC dựa trên việc ức chế hệ thần kinh của côn trùng thông qua tiếp xúc và xông hơi. Đặc điểm quan trọng của sản phẩm này là không gây ảnh hưởng đến sự phát triển của cây lúa và các loại cây trồng khác.
- PER TADO 500EC: là thuốc đặc trị muỗi hành hại lúa hiệu quả với hoạt chất permethrin: 50w/v. Sản phẩm được bà con nông dân đánh giá cao với tính hiệu quả cũng như chi phí phải chăng.
Một số cách phòng trừ muỗi hành hại lúa khác
Một số cách phòng trừ muỗi hành hại lúa khác bà con nông dân có thể thểtham khảo:
- Thực hiện công việc vệ sinh đồng ruộng bằng cách loại bỏ cỏ dại và cỏ bờ một cách triệt để.
- Sử dụng bẫy đèn để theo dõi sự xuất hiện của muỗi hành và thực hiện biện pháp phòng trừ đúng lúc, tức là phun thuốc ngay khi muỗi xuất hiện đầy đủ.
- Trong quá trình canh tác, hạn chế việc sạ và cấy cây quá dày. Đảm bảo cung cấp đủ lượng dinh dưỡng với tỷ lệ cân đối giữa Nitơ (N), Phốt pho (P), và Kali (K), đặc biệt là không nên bón thừa đạm trong giai đoạn đẻ nhánh của cây lúa.
- Bảo vệ thiên địch tự nhiên như ong ký sinh và tránh sử dụng thuốc trừ sâu quá sớm, để duy trì môi trường cho các loài này phát triển và làm nhiệm vụ kiểm soát muỗi hành.
- Thường xuyên thăm đồng để kiểm tra tình hình. Nếu phát hiện có muỗi hành, có thể tháo nước phơi ruộng để hạn chế sự lây lan của chúng.
Trên là các thông tin về muỗi hành hại lúa, hy vọng qua bài viết này Tây Đô JSC đã cung cấp đầy đủ cho bà con các thông tin cần thiết. Kính chúc bà con luôn có những vụ mụa bội thu, được mùa được giá.
Một số bệnh về lúa và cách phòng trừ cũng như điều trị bà con có thể tham khảo: